Οι θεραπευτικές ιδιότητες της μουσικής ήταν γνωστές σε πολλούς αρχαίους πολιτισμούς. Έπρεπε όμως να φτάσει ο 20ος αιώνας για να συστηματοποιηθεί η επιστήμη της μουσικοθεραπείας και να αποτελέσει αναγνωρισμένο επάγγελμα υγείας. Σημαντικό ρόλο στα πρώτα βήματα του επαγγέλματος είχε η επιστροφή πολλών βετεράνων πολεμιστών από τον Β’ Παγκόσμιο πόλεμο οι οποίοι νοσηλεύτηκαν σε νοσοκομεία.
Πολλοί μουσικοί διορίστηκαν σε αυτά τα νοσοκομεία για να προσφέρουν ανακουφιστική φροντίδα. Παρόλο που πρόσφεραν πολλά περισσότερα από ανακούφιση, γιατροί και επιστήμονες ήταν ακόμη δύσπιστοι ως προς την επίδραση της μουσικής στη συμπεριφορά και σε άλλους τομείς της υγείας και ζητούσαν περαιτέρω μελέτη της επίδρασης της μουσικής. Έτσι, μετά το μέσο του 20ου αι. δημιουργούνται τα πρώτα προγράμματα σπουδών Μουσικοθεραπείας σε Αγγλία και Αμερική και οι πρώτες επιστημονικές οργανώσεις του επαγγέλματος. Κάθε άνθρωπος ανταποκρίνεται στη μουσική. Γεννιόμαστε όλοι μας με αυτή την ικανότητα. Αρκεί μόνο να σκεφτείτε πόσο πολύ ανταποκρίνονται τα παιδιά στο ρυθμό και τη μουσική από τα πρώτα τους χρόνια. Οι έρευνες έδειξαν ότι αυτή η ικανότητα, να ανταποκρίνονται δηλαδή τα παιδιά στη μουσική, δεν επηρεάζεται από οποιαδήποτε δυσκολία, σύνδρομο ή διαταραχή.
Επίσης, η μουσική έχει άμεση επίδραση στη συμπεριφορά, την κίνηση και τη συναισθηματική κατάσταση. Έτσι λοιπόν, η μουσική επηρεάζει άμεσα τόσο το σώμα όσο και το πνεύμα. Η μουσική μπορεί να εκφράσει αυτό που δεν μπορούν να πουν οι λέξεις, και έτσι αποτελεί μια ισχυρή γέφυρα με το συναισθηματικό κόσμο ενός παιδιού.
Η μουσικοθεραπεία στηρίζεται και δουλεύει ιδιαίτερα με τον μη-λεκτικό τρόπο επικοινωνίας μεταξύ των ανθρώπων, όπως είναι η βλεμματική επαφή, οι εκφράσεις του προσώπου, η στάση του σώματος, η απόσταση και ο τόνος της φωνής. Αυτό είναι ιδιαίτερα χρήσιμο για παιδιά που έχουν δυσκολίες στον τρόπο επικοινωνίας και αλληλεπίδρασης και στο χτίσιμο σχέσεων με άλλα άτομα.
Ποια παιδιά και σε ποιους τομείς μπορεί να βοηθήσει η μουσικοθεραπεία;
Η μουσικοθεραπεία μπορεί να βοηθήσει παιδιά με:
• Διάχυτες αναπτυξιακές διαταραχές (Αυτισμός, Asperger, Σύνδρομο Rett)
• Εγγενείς διαταραχές/σύνδρομα (Σύνδρομο Down, Σύνδρομο Εύθραστου Χ κ.α)
• Διαταραχή Ελλειμματικής προσοχής με ή χωρίς υπερκινητικότητα
• Δυσκολίες/διαταραχές στην επικοινωνία
• Νευρολογικές παθήσεις (π.χ σύνδρομα, εγκεφαλική παράλυση)
• Μαθησιακές δυσκολίες
• Νοητική υστέρηση
• Συναισθηματικές δυσκολίες
• Προβλήματα συμπεριφοράς
• Κινητικές δυσκολίες
Πιο συγκεκριμένα, η μουσικοθεραπεία μπορεί να βοηθήσει στην ανάπτυξη και βελτίωση των πιο κάτω:
• Ανάπτυξη των επικοινωνιακών και κοινωνικών δεξιοτήτων.
• Ανάπτυξη της ικανότητας για συγκέντρωση.
• Ενθάρρυνση της αλληλεπίδρασης και της αυτοέκφρασης.
• Ανάπτυξη λόγου και ομιλίας
• Ανάπτυξη της επίγνωσης του εαυτού και της αυτοπεποίθησης.
• Έκφραση και επεξεργασία διαφορετικών συναισθημάτων.
• Ανάπτυξη σημαντικών δεξιοτήτων όπως η ακρόαση, η εναλλαγή σειράς και η ικανότητα του παιδιού να μοιράζεται.
• Ανάπτυξη αδρής και λεπτής κινητικότητας.
• Ενδυνάμωση και ενίσχυση της χρήσης της φωνής και ανάπτυξης του λόγου.
• Διεύρυνση δεξιοτήτων του συντονισμού της κίνησης.
• Συναισθηματική στήριξη
Αναμφισβήτητα η μουσική αποτελεί το ''όχημα'' για παιδιά που έχουν δυσκολίες στον τρόπο επικοινωνίας και αλληλεπίδρασης και στο χτίσιμο σχέσεων με άλλα άτομα.
