Ζαρανίκας (7)
Τί είναι ο ταμπουράς και ποιά η ανατομία του;
Η ανατομία ταμπουρά με ηχείο στο καπάκι (αριστερά) & ταμπουρά με ηχείο στο σκάφος/ σώμα (δεξιά)
Τί τύποι ταμπουράδων υπάρχουν και ποιά είναι τα βασικά χαρακτηριστικά τους;
Οι δούγες (ή ντούγες) είναι στενές φλοίδες ξύλου, τοποθετημένες και κολλημένες η μία δίπλα στην άλλη. Ταμπουράδες κατασκευασμένοι με σώμα από δούγες είναι η προτεινόμενη επιλογή για τους μαθητές των ελληνικών μουσικών σχολείων.
Σκαφτό σκάφος σημαίνει ότι το εσωτερικού του σκάφους του οργάνου έχει σμιλευθεί από τον κατασκευαστή με σκαρπέλο, δημιουργώντας του τον απαραίτητο χώρο, ώστε να λειτουργήσει ως ηχείο. Αυτή η τεχνοτροπία, στη συγκεκριμένη κατηγορία οργάνων, ανεβάζει ιδιαίτερα το κόστος τους και δεν προτιμάται από τους καθηγητές των μουσικών σχολείων.
Στα βασικά χαρακτηριστικά των ταμπουράδων που είναι κατάλληλοι για τα μουσικά σχολεία είναι ότι οι μπερντέδες τους πρέπει να είναι χωρισμένοι σε 4άδες, η απόσταση των χορδών από την ταστιέρα να είναι μικρή και (στην πλειοψηφία των σχολείων) η έκταση* να είναι 68 – 72 cm. Ακόμη, επιθυμητή (ή και απαραίτητη σε κάποιες περιπτώσεις) είναι η ύπαρξη ξύλινων κλειδιών από καλής ποιότητας ξύλο κατασκευής.
Τέλος, σε κάποια σχολεία χρησιμοποιούνται ταμπουράδες με μεγαλύτερη έκταση*, άνω των 74 cm.
* Έκταση στα μουσικά όργανα ονομάζεται η απόσταση μεταξύ του πάνω και του κάτω καβαλάρη.
Διαχωρίζονται και με τη θέση της τρύπας του ηχείου οι ταμπουράδες;
Προφανώς και σε ένα επαγγελματικό όργανο, έχει μεγάλη σημασία αν θα “βγαίνει” ο ήχος από οπή που θα υπάρχει στο καπάκι του οργάνου ή από οπή που θα υπάρχει στο σκάφος του, αλλά στην περίπτωση των μαθητικών οργάνων αυτό κρίνεται ελάσσονος σημασίας
Γιατί είναι σημαντικό τα κλειδιά να είναι ξύλινα στους ταμπουράδες;
Αυτό αυτομάτως συνεπάγεται ότι η ύπαρξη καλής ποιότητας ξύλινων κλειδιών και όχι πλαστικών είναι ιδιαίτερα σημαντική για το αποτελεσματικό χόρδισμα του οργάνου. Επίσης, επιφέρει κάποιες ιδιαιτερότητες σε μουσικό που έχει συνηθίσει να χρησιμοποιεί μηχανικά κλειδιά, καθώς τα ξύλινα κλειδιά τεντώνουν αμέσως τη χορδή με πιθανότητα να παρακουρδιστεί και να σπάσει.
Τι ρόλο παίζουν τα ξύλα που έχουν χρησιμοποιηθεί στην κατασκευή και πώς χρησιμοποιούνται;
Τα πιο συνηθισμένα ξύλα που χρησιμοποιούνται στους ταμπουράδες είναι:
- Πάνω/ μπροστινό καπάκι: Έλατος
- Σκάφος (δούγες): Καρυδιά, μουριά και πιο σπάνια το μαόνι
- Ταστιέρα & Γέφυρα: Μαόνι, κελεμπέκι και έβενος
- Μπράτσο: Μαόνι και κελεμπέκι
- Κλειδιά: Καρυδιά, έβενος και άλλα ξύλα που προσομοιάζουν τις ιδιότητες των προηγουμένων
Ποιά είναι τα χαρακτηριστικά των ξύλων στην οργανοποιία;
- Έλατος: Φωτεινό (πρίμο) ηχητικό αποτέλεσμα που ωριμάζει με τα χρόνια και αυξάνει την αποδοτικότητά του
- Καρυδιά & μαόνι: Μπάσο ηχητικό αποτέλεσμα
- Μουριά: Φωτεινό (πρίμο) ηχητικό αποτέλεσμα
- Έβενος & κελεμπέκι: Ιδιαίτερα σκληρά ξύλα με μεγάλη αντοχή στην πάροδο του χρόνου
Γιατί δεν υπάρχουν πολλές επιλογές χρωμάτων και τι είναι το φινίρισμα;
Το φινίρισμα είναι η διαδικασία του λουστραρίσματος του μουσικού οργάνου. Αυτό γίνεται επίσης είτε με φυσικούς τρόπους (π.χ. γομολάκα) είτε με χημικά (π.χ. νίτρο) και η δεύτερη περίπτωση έχει το ίδιο αποτέλεσμα με τη βαφή. Το φινίρισμα χρησιμοποιείται για τη μακροχρόνια προστασία του μουσικού οργάνου από τη φθορά που προκαλεί η υγρασία και τα κτυπήματα (ακόμη και από την πένα).
Συνεπώς, οι φίλοι μου από το Zaranikas Music Store προτείνουν οι χρωματιστοί ταμπουράδες ή/ και αυτοί με χοντρά λούστρα να αποφεύγονται.
