Μετρονόμοι - Χορδιστήρια (88)
Τι είναι το χορδιστήρι και πώς χρησιμοποιείται;
Τι τύποι χορδιστηρίων υπάρχουν;
Στα ηλεκτρονικά χορδιστήρια ανήκουν και τα πετάλια που χρησιμοποιούνται σε επαγγελματικά set ups και λειτουργούν όπως τα εφέ που μπορεί να έχεις παρατηρήσει ότι έχει μπροστά του ο κιθαρίστας του αγαπημένου σου συγκροτήματος.
Στο παρελθόν και πριν την εμφάνιση των ηλεκτρονικών χορδιστηρίων, οι μουσικοί συνήθιζαν να χορδίζουν τα όργανά τους με αναφορά μιας νότας. Τι σημαίνει αυτό; Ο μουσικός άκουγε μία νότα που γνώριζε ότι ήταν σωστά χορδισμένη και μέσω αυτής χόρδιζε “με το αφτί” όλο το μουσικό του όργανο. Εξαιτίας του ότι δεν ήταν δεδομένο ότι ο μουσικός θα είχε πάντα μια σωστή νότα αναφοράς, είχαν αναπτυχθεί τα διαπασών σε δύο μορφές. Η πιο γνωστή μορφή είναι αυτή της διχάλας η οποία χτυπιόνταν ώστε να αρχίσει να πάλλεται και μετά τοποθετούνταν στο καπάκι του οργάνου, το οποίο με τη σειρά του μέσω του ηχείου του, παρήγαγε τη νότα. Η δεύτερη μορφή είναι της σφυρίχτρας η οποία είτε διαθέτει μία είτε περισσότερες νότες που φυσώντας τις κατάλληλες υποδοχές τις παράγει.
Τέλος, τα τελευταία χρόνια με την εμφάνιση των smartphones έχουν αναπτυχθεί apps από τις εταιρίες που υπόσχονται το χόρδισμα του οργάνου (με την ίδια λογική που λειτουργούν τα ηλεκτρονικά χορδιστήρια με τη μορφή πλακέτας), κάτι που όπως, όμως, έχει παρατηρηθεί δε γίνεται με αξιοπιστία.
Ένα ηλεκτρονικό χορδιστήρι clip (αριστερά) & ένα ηλεκτρονικό χορδιστήρι πλακέτα (δεξιά)
Ένα αναλογικό χορδιστήρι διαπασών (αριστερά) & ένα αναλογικό χορδιστήρι σφυρίχτρα (δεξιά)
Με ποιά λογική λειτουργεί το ηλεκτρονικό χορδιστήρι;
Η συχνότητα χορδίσματος
Ξεκινώντας, λοιπόν, πρέπει να αναφερθεί ότι το κούρδισμα γίνεται πάντα στα 440Hz, αν και η φυσική συχνότητα του ήχου είναι τα 432Hz. Ως συνέπεια, το κουρδιστήρι μας πρέπει να είναι πάντα ρυθμισμένο στα 440Hz, μια ρύθμιση που διαθέτουν 9/10 χορδιστήρια (στα υπόλοιπα απλά δε δίνεται η δυνατότητα των άλλων συχνοτήτων). Σε κάθε άλλη περίπτωση, το κούρδισμα δε θα γίνει σωστά.
Η κλίμακα του Ντο (C)
Στη συνέχεια πρέπει να αναφερθούμε στην κλίμακα του Ντο και την αλληλουχία όπως Νότες, κάτι που αποτελεί και το πρώτο θεωρητικό μάθημα σε κάθε ωδείο. Ακολουθεί η κλίμακα του Ντο: Ντο – Ρε – Μι – Φα – Σολ – Λα – Σι – Ντο, το οποίο και αποτελεί μια ολόκληρη οκτάβα, όπως ονομάζεται, δηλαδή μια σειρά από 8 νότες. Οι διεθνείς συμβολισμοί των νοτών (οι οποίοι χρησιμοποιούνται από τα κουρδιστήρια) έχουν ως εξής:
- Ντο = C
- Ρε = D
- Μι = E
- Φα = F
- Σολ = G
- Λα = A
- Σι = B
- Ντο = C
Τα διαστήματα των Νοτών
Συνεχίζοντας το μάθημα θεωρίας, θα αναφέρω τα διαστήματα από νότα σε νότα. Όπως μπορείς να δεις και παραστατικά στην εικόνα του άρθρου που ακολουθεί, όλες οι νότες μέσα σε μια οκτάβα απέχουν ένα τόνο (ή δύο ημι-τόνια) εκτός από την απόσταση μεταξύ Μι (E) - Φα (F) και Σι (B) - Ντο (C) που απέχουν 1 ημιτόνιο, τη μισή απόσταση δηλαδή. Ανάμεσα σε όλες τις άλλες νότες υπάρχει ένα ενδιάμεσο διάστημα που ονομάζεται είτε με την πρώτη σε σειρά νότα αυξημένη με μια δίεση (#) είτε με τη δεύτερη ακολουθούμενη από μία ύφεση (b). Για παράδειγμα, ανάμεσα στις Ρε (D) και Μι (E) υπάρχει η ενδιάμεση νότα Ρε# (D#) ή Μιb (Eb), η σωστή ονομασία της οποίας έχει να κάνει με την αρμονία της μουσικής, κάτι που δεν υπάρχει λόγος ανάλυσης επί του παρόντος
Γιατί θα πρέπει να με επηρεάσει στην επιλογή set χορδών η κατάσταση που είναι το μουσικό μου όργανο;
Αν το μπράτσο του είναι σκεβρωμένο προς τα πίσω (το καταλαβαίνεις γιατί έχει μια τάση να τζιζάρουν οι χορδές όταν παίζεις) πρέπει να επιλέξεις πιο χονδρές χορδές από αυτές που χρησιμοποιούσες για να ασκηθεί μεγαλύτερη πίεση και να επανέλθει η σωστή ισορροπία.
Αν το μπράτσο του είναι σκεβρωμένο προς τα εμπρός (το καταλαβαίνεις γιατί οι χορδές έχουν μεγάλη απόσταση από την ταστιέρα κάνοντάς του αρκετά πιο δύσκολο να παιχτεί), πρέπει να επιλέξεις πιο λεπτές χορδές ώστε να μειωθεί η ασκούμενη από αυτές πίεση.
Τέλος, οι φίλοι μου από το τεχνικό τμήμα του Zaranikas Music Store μου είπαν ότι πρέπει να σε ενημερώσω πως η συμπεριφορά των χορδών αλλάζει σε βάθος χρόνου. Για παράδειγμα, οι σκουριασμένες χορδές χάνουν την ευκαμψία τους με αποτέλεσμα να ασκούν μεγαλύτερες πιέσεις από το κανονικό στο όργανο με πολύ κακά αποτελέσματα για αυτό. Για αυτό το λόγο, θα πρέπει να είσαι πολύ προσεκτικ@ και να αντικαθιστάς τις χορδές σου ανά τακτά χρονικά διαστήματα.
Ποια είναι τα βασικά (standards) χορδίσματα των μουσικών οργάνων;
Κιθάρα:
- Μι – E
- Σι – B
- Σολ – G
- Ρε – D
- Λα – A
- Μι – E
Μπάσο 4άχορδο & 5άχορδο:
- Σολ – G
- Ρε – D
- Λα – A
- Μι – E
- Σι – B
Μπάσο 6άχορδο:
- Ντο – C
- Σολ – G
- Ρε – D
- Λα – A
- Μι – E
- Σι – B
Ελληνικά 8άχορδα (4 διπλές χορδές), π.χ. μπουζούκι:
- Ρε – D
- Λα – A
- Φα – F
- Ντο – C
Ελληνικά 6άχορδα (3 διπλές χορδές), π.χ. μπουζούκι, τζουράς, μπαγλαμάς
- Ρε – D
- Λα – A
- Ρε – D
Ταμπουράς (βασικό χόρδισμα μουσικών σχολείων):
- Ρε – D
- Σολ – G
- Ντο – C
Βιολί & μαντολίνο:
- Μι – E
- Λα – A
- Ρε – D
- Σολ – G
Ούτι (χόρδισμα σε C / σε D):
- Ρε – D / Ντο – C
- Λα – A / Σολ – G
- Μι – E / Ρε – D
- Σι – B / Λα – A
- Λα – A / Σολ – G
- Μι – E / Ρε – D
Λαούτο (κρητικό / στεριανό):
- Μι – E / Λα – A
- Λα – A / Ρε – D
- Ρε – D / Σολ – G
- Σολ – G / Ντο – C
Λύρα (Κρήτης / Πόντου / Πόλης):
- Λα – A
- Ρε – D / Μι – E / Ρε – D
- Σολ – G / Σι – B / Λα – A
Γιουκαλίλι (Soprano, concert, tenor):
- Σολ – G
- Ντο – C
- Μι – E
- Λα – A
Πως χορδίζω με ένα ηλεκτρονικό χορδιστήρι;
Αν υποθέσουμε ότι το χορδιστήρι σου δείχνει την ένδειξη "A#" (δηλαδή Λα#) τότε σημαίνει ότι πρέπει να σφίξεις τη χορδή ώστε να τεντώσει δηλαδή να κινηθείς αντίστροφα της φοράς του ρολογιού. Αντίθετα, αν δείχνει την ένδειξη C (δηλαδή Ντο) τότε πρέπει να χαλαρώσεις τη χορδή ώστε να "πέσει" στη σωστή νότα, κινούμεν@ στη φορά του ρολογιού. Όλα αυτά δεδομένου ότι βρισκόμαστε στη σωστή οκτάβα κάτι που είναι εύκολο μεν να αντιληφθείς, αλλά αποκτάται με εμπειρική γνώση. Όταν, λοιπόν το χορδιστήρι σου δείξει τη σωστή ένδειξη, από άποψη νότας, δηλαδή το B (Σι) τότε πρέπει να το οδηγήσεις ακριβώς στο κέντρο της οθόνης, με αποτέλεσμα πολλές φορές να αλλάξει και χρώμα η τελευταία (συνήθως πρασινίζει). Ακολουθώντας αυτή τη λογική για όλες τις χορδές θα χορδίσεις αποτελεσματικά το μουσικό όργανο.
Προσοχή: Όπως αναφέρουν οι φίλοι μου από το τεχνικό τμήμα του Zaranikas Music Store και παραπάνω πρέπει να βρίσκεσαι στη σωστή οκτάβα! Αν προσπαθήσεις να κουρδίσεις στη σωστή νότα της προηγούμενης οκτάβας τότε θα το καταλάβεις αρκετά εύκολα, γιατί η χορδή θα είναι υπερβολικά χαλαρή και άτονη. Αν, όμως, ξεπεράσεις την οκτάβα και προσπαθήσεις να φτάσεις στη σωστή νότα της επόμενης τότε είναι που θα συμβεί το παραδοσιακό ατύχημα σπασίματος της χορδής. Βέβαια, όπως λένε, αν δεν πάθεις δε θα μάθεις...
Ηλεκτρονικό χορδιστήρι με ενδείξεις για αλλοιώσεις νοτών και ανοικτά χορδίσματα
Τί χορδιστήρι να επιλέξω;
Ο κατάλληλος τύπος χορδιστηρίου έχει να κάνει τόσο με τις συνθήκες στις οποίες έχεις σκοπό να το χρησιμοποιήσεις όσο και με το μουσικό όργανο που θέλεις να χορδίζεις.
Η πιο ασφαλής επιλογή είναι το χορδιστήρι τύπου μανταλάκι (clip) διότι από τη στιγμή που αντιλαμβάνεται τις νότες παλμικά δεν επηρεάζεται από εξωτερικούς θορύβους.
Για παράδειγμα, μια ηλεκτρική κιθάρας δεν μπορεί να χορδιστεί εύκολα με χορδιστήρι με μικρόφωνο αφού δεν παράγει δυνατό ήχο χωρίς ενισχυτή, ενώ αν χρησιμοποιηθεί ενισχυτής, είναι πιθανόν να παραμορφώνει τον ήχο και το χορδιστήρι να μη λειτουργεί σωστά.
Από την άλλη, ένα χορδιστήρι μανταλάκι δεν είναι συμβατό με κάποια μουσικά όργανα λόγω του ότι το άνοιγμα του στο σημείο που “πιάνει” το μουσικό όργανο δεν επαρκεί (π.χ. σε μία λύρα Κρήτης που ο κλειδοκράτορας ή αλλιώς σαλίγκαρος είναι μεγάλος και δε χωράει).
Τέλος, αν θέλεις να χορδίσεις για παράδειγμα ένα μπουζούκι, θα πρέπει να είσαι σίγουρος ότι το χορδιστήρι που θα αγοράσεις έχει τη λειτουργία Chromatic (χρωματικό). Αυτό σημαίνει ότι αντιλαμβάνεται όλες τις νότες και όχι μόνο τις νότες που έχει στο βασικό της χόρδισμα μια κιθάρα
Θέλω να μάθω τα tips σας για καλύτερο χόρδισμα!
- Το χόρδισμα γίνεται πάντααπό την πάνω προς την κάτω χορδή, όπως κρατάς το όργανο ή αλλιώς από την μπάσα προς την καντίνι χορδή
- Οι χορδές πρέπει να χορδίζονται αντίστοιχα, δηλαδή αν χορδίσεις τις 2 μπάσες του 8άχορδου Μπουζουκιού στη σωστή τους νότα (Ντο/C) τότε και οι επόμενες πρέπει να φτάσουν στη σωστή νότα (μην τις αφήσεις επί παραδείγματι έναν τόνο κάτω)
- Να επιμένεις στο σωστό χόρδισμα μέχρι να σταματήσουν να ξεκουρδίζουν οι χορδές, αφού όπως είναι λογικό θα έχουν μια τάση προς αυτό παίζοντας και ιδιαίτερα όταν αυτές είναι καινούριες
Αυτές είναι κάποιες μέθοδοι πρόβλεψης πιθανής φθοράς του μουσικού σου οργάνου, που μπορεί να επέλθει σε βάθος χρόνου, όπως π.χ. το σκεύρωμα του μανικιού και αφορούν τη σωστή άσκηση των πιέσεων στο μουσικό όργανο.
Τι είναι ο μετρονόμος και πώς χρησιμοποιείται;
Τι τύποι μετρονόμων υπάρχουν;
Οι κλασικοί μετρονόμοι, βέβαια, ήταν οι μηχανικοί. Πρόκειται για χορδιζόμενα μηχανήματα που χρησιμοποιούν ένα αντίβαρο για να δώσουν το tempo.
Ένας ηλεκτρονικός μετρονόμος (αριστερά) & ένας μηχανικός μετρονόμος (δεξιά)
Τί μετρονόμο να επιλέξω;
Στα μοντέρνα μουσικά όργανα (π.χ. ηλεκτρική κιθάρα, ντραμς, μπάσο κλπ.) προτείνεται η μελέτη με ηλεκτρονικούς μετρονόμους, αφού λόγω των εντάσεών τους υπερκαλύπτουν την ένταση του μηχανικού μετρονόμου.
Γιατί στην επιλογή Τύπος στο zaranikas.gr υπάρχει η επιλογή Μετρονόμος και Κουδιστήρι;
