Κλασικές Κιθάρες (106)
Η ανατομία της κλασικής κιθάρας και οι μικροί μας μουσικοί.
Αν και υπάρχουν αξιόλογοι παίκτες στη Λαϊκή και Παραδοσιακή μουσική, η περισσότερη μουσική που έχει γραφτεί για το όργανο ανήκει στο κλασικό και flamenco ρεπερτόριο. Αυτό το αναφέρουν οι φίλοι μου από το Zaranikas Music Store, διότι θεωρούν ότι το ρεπερτόριο θα πρέπει να ληφθεί σοβαρά υπόψιν πριν την επιλογή του μουσικού οργάνου που θα ενθαρρύνεις το παιδί να μάθει, γιατί είναι πολύ πιο πιθανό να μελετήσει και να ασχοληθεί με μεγαλύτερη αφοσίωση, αν του αρέσει η μουσική που παίζει.
Η ανατομία της κλασικής κιθάρας
Τί σημαίνουν τα μεγέθη της κλασικής κιθάρας και πώς επιλέγω την κατάλληλη;
- 4/4 – πλήρους μεγέθους: παίκτες άνω των 11 ετών
- 3/4: παίκτες ηλικίας 7 – 10 ετών
- 1/2: παίκτες ηλικίας 5 – 7 ετών
- 1/4: παίκτες ηλικίας κάτω των 5 ετών
Τέλος, υπάρχουν κλασικές κιθάρες ειδικά σχεδιασμένες για απόδοση flamenco ρεπερτορίου.
Το μέγεθος της κιθάρας είναι πάρα πολύ σημαντικό για τον αρχάριο παίκτη, γιατί μία πολύ μεγάλη κιθάρα θα είναι δύσχρηστη και άβολη να την πιάσει, πολλές φορές μη φτάνοντας μέχρι την άκρη της ταστιέρας ή σε κάποιες περιπτώσεις ακόμα και να προκαλέσει μυϊκά προβλήματα. Από την άλλη, μια μικρότερου μεγέθους κιθάρα από αυτό που αναλογεί τη δεδομένη στιγμή στον παίκτη θα καθυστερήσει την εξέλιξή του, καθώς το χέρι δεν αναγκάζεται να κάνει τις απαραίτητες εκτάσεις για να καλύψει αποστάσεις στην ταστιέρα.
Τι ρόλο παίζουν τα ξύλα που έχουν χρησιμοποιηθεί στην κατασκευή και πού χρησιμοποιούνται;
Τα πιο συνηθισμένα ξύλα που χρησιμοποιούνται στις κιθάρες είναι:
- Πάνω/ μπροστινό καπάκι: Έλατος, μαόνι, κέδρος και πιο σπάνια ο σφένδαμος και άλλα ξύλα που συνήθως προσομοιάζουν τις ικανότητες των προηγουμένων *
- Πλαϊνά & πίσω καπάκι: Μαόνι, καρυδιά, σφένδαμος, παλίσανδρος και πιο σπάνια ο έλατος και άλλα ξύλα που προσομοιάζουν τις ικανότητες των προηγουμένων
- Ταστιέρα: Παλίσανδρος, σφένδαμος, έβενος με τον τελευταίο να είναι το πιο σκληρό από αυτά με αποτέλεσμα την προσφορά μεγαλύτερης ταχύτητας στον παίκτη
- Μπράτσο: Σφένδαμος, μαόνι και άλλα σκληρά και ανθεκτικά ξύλα που προσομοιάζουν τις ικανότητες των προηγουμένων
- Γέφυρα: Καρυδιά, μαόνι, σφένδαμος, έβενος και άλλα ξύλα που προσομοιάζουν τις ικανότητες των προηγουμένων
* Σημαντικό ρόλο στα ξύλα που χρησιμοποιούνται στα καπάκια είναι αν αυτά είναι μασίφ κατασκευής. Μασίφ σημαίνει ότι ουσιαστικά υπάρχουν 2 φλοίδες ξύλου κολλημένες μεταξύ τους με αποτέλεσμα τη μεγαλύτερη ανθεκτικότητα και καλύτερη ηχητική απόδοση.
Τέλος, πολύ σημαντική είναι η διαβάθμιση της ποιότητας του ξύλου που χρησιμοποιείται, για αυτό και πολλές φορές μπορεί να διαβάσεις στην περιγραφεί μίας κιθάρας ότι έχει Έλατο ΑΑΑ ποιότητας κλπ. Οι ποιότητες στα ξύλα ξεκινούν από Α και φτάνουν στα ΑΑΑ, που είναι και η κορυφαία στην οργανοποιία.
Ποιά είναι τα χαρακτηριστικά των ξύλων στην οργανοποιία;
- Έλατος: Φωτεινό (πρίμο) ηχητικό αποτέλεσμα που ωριμάζει με τα χρόνια και αυξάνει την αποδοτικότητά του
- Μαόνι & Κέδρος: Μπάσο ηχητικό αποτέλεσμα που αποδίδει στο μέγιστο βαθμό από την αρχή
- Σφένδαμος: Πολύ φωτεινό (πρίμο) ηχητικό αποτέλεσμα που αποδίδει στο μέγιστο βαθμό από την αρχή
- Καρυδιά & Παλίσανδρος: Πλούσιο σε αρμονικές ηχητικό αποτέλεσμα που ωριμάζει με τα χρόνια και αυξάνει την αποδοτικότητά του
- Έβενος: Ιδιαίτερα σκληρό ξύλο που προσδίδει ταχύτητα στο παίξιμο και δε διαθέτει πόρους προστατεύοντας στο μέγιστο βαθμό από τη φθορά στο πέρασμα του χρόνου
Γιατί δεν υπάρχουν πολλές επιλογές χρωμάτων και τι είναι το φινίρισμα;
Το φινίρισμα είναι η διαδικασία του λουστραρίσματος του μουσικού οργάνου. Αυτό γίνεται επίσης είτε με φυσικούς τρόπους (π.χ. γομολάκα) είτε με χημικά (π.χ. νίτρο) και η δεύτερη περίπτωση έχει το ίδιο αποτέλεσμα με τη βαφή. Το φινίρισμα χρησιμοποιείται για τη μακροχρόνια προστασία του μουσικού οργάνου από τη φθορά που προκαλεί η υγρασία και τα κτυπήματα (ακόμη και από την πένα).
Τί κάνω εγώ που είμαι αριστερόχειρας;
Κατά αρχάς, είσαι σίγουρος πώς είσαι αριστερόχειρας; Θα μου πεις “δεν ξέρω τον εαυτό μου;”. Η απάντηση είναι πως κάποιοι φίλοι μου στο Zaranikas Music Store είναι αριστερόχειρες (γράφουν με το αριστερό και το χρησιμοποιούν ως “καλό” χέρι) αλλά κιθάρα παίζουν με το δεξί. Και πρόσεξε .. .. αβίαστα!!
Άρα, πώς ξέρεις αν είσαι όντως αριστερόχειρας και στην κιθάρα; Υπάρχει ένα πολύ απλό test που έχει αποδειχθεί πολύ αποτελεσματικό, ειδικά στις μικρότερες ηλικίες μουσικών. Ο ενδιαφερόμενος μουσικός τοποθετείται στη θέση και ο απέναντί του του δίνει την κιθάρα σε κάθετη θέση με την πλάτη. Στο 99% περιπτώσεων αυθόρμητα ο παίκτης θα τοποθετήσει στο σώμα του την κιθάρα με στάση που θα δείξει την προτίμησή του.
Αν αυτό δεν είναι αποτελεσματικό, τότε ο υποψήφιος κιθαρίστας πρέπει να δοκιμάσει κρατώντας την κιθάρα και με τους δύο τρόπους (κι ας μην ξέρει να παίζει νότα) και θα καταλάβει τι τον βολεύει περισσότερο.
Τώρα που καταλήξαμε ότι είμαι αριστερόχειρας τι γίνεται;
Εκτός του ότι υπάρχουν διαθέσιμες επιλογές (έστω και λίγες) για αριστερόχειρες, το οποίο είναι το ορθό (θα εξηγήσω σε λίγο γιατί), μπορεί και κάθε κιθάρα να τροποποιηθεί σε κάποιο βαθμό ώστε να μπορεί να παίξει ένας αριστερόχειρας.
Τι χρειάζεται να τροποποιηθεί; Ο καβαλάρης και το nut (τα 2 άσπρα κοκαλάκια που το ένα βρίσκεται στην άκρη της ταστιέρας και το άλλο στη γέφυρα/χορδιέρα στο πάνω καπάκι της κιθάρας) και να αντικατασταθούν οι χορδές με καινούριες που θα τοποθετηθούν για αριστερόχειρα. Αυτή είναι μια εργασία που διαρκεί 1 – 2 εργάσιμες ημέρες στο εργαστήριο των φίλων μου και έχει κόστος minimum (περί τα) 20.00€ αναλόγως την αξία των χορδών που θα επιλέξεις να τοποθετήσεις.
Τώρα θα ήθελα να σου εξηγήσω γιατί δεν είναι και το ιδανικό και θα ήταν προτιμότερο να επιλέξεις μια κιθάρα κατασκευασμένη εργοστασιακά για αριστερόχειρα. Αυτό που δε γίνεται να τροποποιηθεί σε κανένα εργαστήριο στον κόσμο, γιατί το κόστος θα ήταν πιθανότατα μεγαλύτερο από την κιθάρα, είναι η εσωτερική κατασκευή της κιθάρας (καμάρωμα) αφού αυτό σαν εργασία θα απαιτούσε την αφαίρεση του πάνω καπακιού και τοποθέτηση νέου μαζί με τα καμάρια του οργάνου. Και αυτό που θα πρέπει να κατανοήσεις είναι ότι αυτή ακριβώς η διαδικασία είναι η υπεύθυνη για το ηχητικό αποτέλεσμα που προσφέρει το όργανο.
Συνεπώς, η τροποποίηση δεξιόχειρου οργάνου για αριστερόχειρα είναι εφικτή και με αρκετά μικρό κόστος αλλά δεν είναι ιδανική. Είναι αρκετή για έναν αρχάριο αλλά σίγουρα όχι η ενδεδειγμένη για ένα προχωρημένο.
Nut (αριστερά) και καβαλάρης (δεξιά) σε μία κλασική κιθάρα.
Τι διαφορά έχει μια κλασική από μία ακουστική κιθάρα και τί να επιλέξω;
Αρχικά, από άποψη εκμάθησης, οι τεχνικές που χρησιμοποιεί ο παίκτης είναι διαφορετικές, ειδικά στο χέρι που κτυπάει τις χορδές. Στην ακουστική κιθάρα χρησιμοποιείται κατά κόρον η πένα ενώ στην κλασική κιθάρα παίζουμε με τα δάκτυλα. Στην ακουστική κιθάρα ιδανικά μελετάμε σε όρθια στάση με τη χρήση ζώνης ενώ στην κλασική κιθάρα σε καθιστή με συγκεκριμένη στάση για την οποία απαιτείται η χρήση υποποδίου.
Ακόμη, το ρεπερτόριο είναι διαφορετικό καθώς την ακουστική κιθάρα τη συναντάμε κυρίως στα μοντέρνα είδη (blues και μετέπειτα) ενώ την κλασική κιθάρα κυρίως σε κλασικές συνθέσεις και flamenco.
Τέλος, χρησιμοποιούν διαφορετικά ξύλα και έχουν εντελώς διαφορετική τεχνοτροπία κατασκευής τόσο που χρησιμοποιούνται ακόμα και διαφορετικές χορδές, κλειδιά χορδίσματος και χορδιέρες. Η ακουστική κιθάρα διαθέτει μεταλλικά κλειδιά και χορδές που τοποθετούνται στη χορδιέρα με σφήνες ενώ η κλασική πλαστικά κλειδιά και χορδές που δένονται στη χορδιέρα. Στην ακουστική κιθάρα θεωρούμε αυτονόητη την ύπαρξη εσωτερικής μεταλλικής βέργας στο μπράτσο του οργάνου, κάτι που στην παραδοσιακή τεχνοτροπία της κλασικής κιθάρας δεν υπάρχει. Το ηχητικό αποτέλεσμα κατ’ επέκταση είναι χαοτικά διαφορετικό.
Δεν είναι υπερβολή να ισχυριστεί κανείς ότι η ακουστική κιθάρα είναι πιο κοντά σε νοοτροπία στην ηλεκτρική παρά στην κλασική.
Μια κλασική κιθάρα (αριστερά) και μία ακουστική κιθάρα (δεξιά).
